Tối ưu hệ điều hành Windows để chạy nhanh hơn

Đây là một số thủ thuật tăng tốc hệ điều hành Windows để chạy nhanh hơn (Áp dụng cho các hệ điều hành từ Windows XP, Windows 7, Windows 10, v.v).

Xem Video hướng dẫn trên Windows 7

---

1. Sử dụng Performance troubleshooter

Đây là công cụ tìm kiếm và sửa các vấn đề liên quan đến hiệu năng máy tính. Performance troubleshooter kiểm tra các vấn đề có thể làm giảm hiệu năng máy tính của bạn ví dụ như có bao nhiêu người dùng hiện đang đăng nhập vào máy tính và liệu nhiều chương trình có chạy cùng một lúc không.

Cách thực hiện:

1. Kích vào menu Start >> Control Panel.
2. Trong hộp Search, đánh vào troubleshooter, và rồi kích Troubleshooting.
3. Chọn System and Security, kích Check for performance issues.

2. Xoá các chương trình bạn không sử dụng

Nhiều nhà sản xuất máy tính cài đặt mặc định cho các máy tính mới cùng với các phần mềm bạn không đặt hàng và có thể không muốn. Chúng thường bao gồm các phiên bản dùng thử và các phiên bản giới hạn tính năng mà các công ty phần mềm hy vọng bạn sẽ thử, thấy hữu ích và sau đó trả tiền để nâng cấp lên phiên bản đầy đủ hoặc phiên bản mới hơn. Nếu bạn quyết định không muốn chúng, việc giữ các phần mềm này trên máy tính của bạn có thể làm chậm máy tính như tiêu tốn bộ nhớ, dung lượng ổ đĩa và sức mạnh xử lý.

Một ý tưởng tốt là gỡ các chương trình mà bạn không có kế hoạch sử dụng (bao gồm cả các phần mềm được cài đặt từ nhà sản xuất và các phần mềm mà bạn đã cài đặt nhưng không sử dụng nữa). Đặc biệt các chương trình tiện ích được thiết kế để giúp  quản lý và điều chỉnh phần cứng và phần mềm cửa máy tính bạn. Các chương trình tiện ích ví dụ như các chương trình quét virus, dọn dẹp ổ đĩa và các công cụ backup thường chạy tự động lúc khởi động, lặng lẽ chạy ở chế độ nền mà bạn không nhìn thấy chúng. Nhiều người thậm chí còn không biết chúng đang chạy.

Nếu bạn không sử dụng các phần mềm này thì đừng ngại ngần gõ bỏ chúng và tiết kiệm tài nguyên hệ thống. Có thể bạn nghĩ một ngày nào đó bạn sẽ sử dụng, nhưng sẽ không bao giờ bạn dùng đến nó. Hãy gỡ bỏ nó và có thể sẽ thấy máy tính bạn chạy nhanh hơn.

3. Giới hạn số chương trình chạy lúc khởi động

Nhiều chương trình được thiết kế để tự động khởi động cùng hệ điều hành Windows. Các nhà sản xuất phần mềm thường đặt chương trình của họ mở ở chế độ nền, và bạn sẽ không nhìn thấy nó đang chạy. Một số ứng dụng sẽ mở ngay khi bạn nhấp vào biểu tượng của chúng ví dụ như biểu tượng Unikey ở dưới thanh Taskbar. Điều này hữu ích cho các chương trình bạn sử dụng nhiều, nhưng với các chương trình bạn hiếm khi hoặc không bao giờ sử dụng, điều này sẽ lãng phí bộ nhớ và làm chậm thời gian hoàn thành việc khởi động Windows.

Hãy đưa ra quyết định nếu bạn muốn chương trình nào chạy lúc khởi động.

Một số ứng dụng chạy ngầm bạn sẽ nhìn thấy biểu tượng icon ở góc tay phải của thank Taksbar, bạn có thể kích nút Show hidden icons để xem các icon bị lấp.

Một số chương trình sẽ không có icon, bạn có thể sử dụng một cộng cụ miễn phí có tên AutoRuns for Windows của Microsoft để hiển thị tất cả các chương trình khởi động cùng hệ điều hành Windows, lúc này bạn có thể tích hoặc bỏ tích vào các chương trình mà bạn muốn khởi động cùng Windows.

4. Chạy chương trình phân mảnh ổ cứng – Defragment

Phân mảnh ổ cứng là hiện tượng xảy ra khi chúng ta sử dụng máy tính, dữ liệu trên ổ cứng được cập nhật, xoá đi, làm dữ liệu phân bố không liên tục, nên khi đọc dữ liệu từ ổ cứng có thể làm chậm máy tính của bạn. Disk Defragmenter sắp xếp lại dữ liệu bị phân mảnh để đĩa cứng của bạn có thể hoạt động hiệu quả hơn. Disk Defragmenter chạy theo lập lịch, nhưng bạn cũng có thể chống phân mảnh đĩa cứng theo cách thủ công.

5. Dọn dẹp ổ cứng – Clean up

Các tệp không cần thiết trên đĩa cứng sẽ chiếm dung lượng đĩa và có thể làm chậm máy tính của bạn. Công cụ Disk Cleanup xóa các tệp tạm thời, dọn sạch Thùng rác và xóa nhiều loại tệp hệ thống và các mục khác mà bạn không còn cần nữa.

6. Chạy ít chương trình cùng một thời điểm

Đôi khi việc thay đổi hành vi sử dụng máy tính có thể ảnh hưởng rất lớn đến hiệu năng máy tính của bạn. Ví dụ như bạn là người thích mở rất nhiều chương trình và hàng tá cửa sổ trình duyệt cùng một lúc trong khi đang gửi tin nhắn cho bạn bè, thì đừng ngạc nhiên máy tính bạn chạy như con rùa. Mở rất nhiều email có thể cũng sử dụng hết nhiều bộ nhớ.

Nếu bạn thấy PC của mình chạy chậm, hãy kiểm tra lại xem bạn có thực sự cần phải mở tất cả các chương trình và cửa sổ ứng dụng cùng một lúc không. Tìm cách tốt hơn để nhắc bạn trả lời tin nhắn e-mail thay mở tất cả chúng.

Chắc chắn rằng bạn chỉ đang chạy một chương trình chống vi-rút. Chạy nhiều chương trình chống vi-rút cũng có thể làm chậm máy tính của bạn. Thật may mắn, nếu bạn đang chạy nhiều chương trình chống vi-rút, Action Center của Windows sẽ báo cho bạn và có thể giúp bạn khắc phục sự cố.

7. Tắt các hiệu ứng hình ảnh

Nếu Windows chạy chậm, bạn có thể tăng tốc bằng cách vô hiệu hóa một số hiệu ứng hình ảnh của nó. Hiệu ứng hình ảnh sẽ bị giảm nhưng bù lại hiệu suất sẽ tăng. Bạn sẽ lựa chọn Windows chạy nhanh hơn hay trông đẹp hơn? Nếu PC của bạn đủ nhanh, bạn không cần phải bận tâm, nhưng nếu máy tính của bạn chỉ đủ chạy Windows 7, thì có thể tắt bớt hiệu ứng.

Có 20 hiệu ứng bạn có thể điều khiển bật tắt ví dụ như độ trong suốt, cách menu mở hoặc đóng hay hiệu ứng đổ bóng khi hiển thị, v.v.

Để hiệu chỉnh:

1. Kích vào menu Start, và chọn Control Panel. Trong hộp thoại , đánh Performance Information and Tools, và rồi danh sách các kết quả hiện ra, kích Performance Information and Tools.
2. Kích Adjust visual effects
   . Nếu bạn được nhắc nhập mật khẩu hoặc xác nhận của quản trị viên, hãy nhập mật khẩu hoặc cung cấp xác nhận.
3. Kích vào tab Visual Effects, rồi kích Adjust for best performance, và kích OK. (Với trường hợp không quá tối ưu về tốc độ, chọn Let Windows choose what’s best for my computer.)

8. Khởi động lại máy tính hàng định kỳ

Đây là mẹo rất đơn giản. Khởi động lại PC của bạn ít nhất một lần một tuần, đặc biệt nếu bạn sử dụng nó nhiều. Khởi động lại PC là một cách tốt để xóa bộ nhớ của nó và đảm bảo rằng mọi quy trình và dịch vụ được chạy lại.

9. Thêm bộ nhớ RAM

Bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) được sử dụng đọc ghi dữ liệu trong quá trình sử dụng máy tính. Với việc một máy tính quá ít RAM, việc nâng cấp thêm RAM là việc nên làm.

Với hệ điều hành Windows 7 có thể chạy với bộ nhớ RAM 1 gigabyte (GB), nhưng tốt hơn nên 2 GB. Để có hiệu xuất tối ưu hơn nữa thì từ 3GB trở lên.

Một tùy chọn khác để tăng dung lượng bộ nhớ bằng cách sử dụng Windows‌ ReadyBoost. Tính năng này cho phép bạn sử dụng không gian lưu trữ trên một số thiết bị di động, chẳng hạn như ổ flash USB để tăng tốc máy tính của bạn. Sẽ dễ dàng cắm ổ flash vào cổng USB hơn là mở vỏ PC của bạn và cắm các mô-đun bộ nhớ vào bo mạch chủ.

10. Kiểm tra xem máy tính bị virus và spyware

Nếu PC của bạn chạy chậm, có thể nó đã bị nhiễm vi-rút hoặc phần mềm gián điệp. Điều này không phổ biến như các vấn đề khác, nhưng đó là điều cần xem xét. Trước khi bạn lo lắng quá nhiều, hãy kiểm tra PC của bạn đã cài các chương trình chống virus hay spyware chưa.

Một triệu chứng phổ biến của virus là hiệu suất máy tính chậm hơn nhiều so với bình thường. Các dấu hiệu khác như các thông báo bất ngờ xuất hiện trên PC của bạn, các chương trình tự động chạy hoặc đĩa cứng hoạt động liên tục.

Phần mềm gián điệp là một loại chương trình được cài đặt, thường là để theo dõi hoạt động của bạn trên Internet. Bạn có thể kiểm tra phần mềm gián điệp với Windows Defender hoặc các chương trình chống spyware khác.

Cách tốt nhất để đối phó với virus là ngăn chặn chúng ngay từ đầu. Luôn chạy phần mềm chống vi-rút và cập nhật thường xuyên. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn thực hiện các biện pháp phòng ngừa như vậy, PC của bạn vẫn có thể bị lây nhiễm.

11. Kiểm tra tốc độ máy tính của bạn

Nếu bạn thử các mẹo trên và máy tính của bạn vẫn quá chậm, bạn có thể cần thay một PC mới hoặc một số nâng cấp phần cứng, chẳng hạn như đĩa cứng từ HDD sang SSD hoặc card video nhanh hơn. Tuy nhiên, không cần phải đoán tốc độ máy tính của bạn. Windows cung cấp một cách để kiểm tra và đánh giá tốc độ của PC của bạn bằng một công cụ có tên là Windows Experience Index.

Windows Experience Index đánh giá máy tính của bạn trên năm thành phần chính và cung cấp cho bạn điểm số cho từng thành phần, và điểm tổng thể. Điểm tổng dao động từ 1 đến 7,9. Nếu PC của bạn được xếp hạng thấp hơn 2 hoặc 3, có lẽ đã đến lúc bạn nên xem xét thay một PC mới, hoặc tùy thuộc vào mục đích sử dụng máy tính của mình.

12. Thay đổi kích thước bộ nhớ ảo (virtual memory)

Nếu bạn nhận được cảnh báo rằng bộ nhớ ảo của bạn thấp, bạn sẽ cần tăng kích thước tối thiểu của tệp phân trang của bạn. Windows đặt kích thước tối thiểu ban đầu của tệp phân trang bằng với dung lượng bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên (RAM) được cài đặt trên máy tính của bạn và kích thước tối đa bằng ba lần dung lượng RAM. Nếu bạn thấy cảnh báo ở các mức được khuyến nghị này, thì hãy tăng kích thước tối thiểu và tối đa.

1. Kích vào menu Start, kích chuột phải vào Computer, và rồi kích Properties.
2. Trong cửa sổ bên trái, kích vào Advanced system settings 
   . Nếu bạn được nhắc nhập mật khẩu hoặc xác nhận của quản trị viên, hãy nhập mật khẩu hoặc cung cấp xác nhận.
3. Trên tab Advanced, dưới Performance, kích Settings.
4. Kích tab Advanced, và thổi dưới Virtual memory, kích Change.
5. Bỏ tích vào Automatically manage paging file size for all drives .
6. Dưới tên ổ đĩa [Volume Label], kích vào ổ đã mà chứa file phân trang bạn muốn thay đổi.
7. Kích Custom size, đánh kích thước mới theo đơn vị MB ở ô Initial size (MB) hoặc ô Maximum size (MB), kích Set, và rồi kích OK.